موزه مردم شناسی مشهد | حمام مهدی قلی بیک

اگر قصد سفر به شهر مشهد را داشته باشید ،باید حتما از موزه مردم شناسی مشهد  یا حمام مهدی قلی بیک دیدن کنید . زیرا بافت تاریخی این موزه  که از زمان صفویه باقی مانده ،بسیار مورد پسند علاقه مندان به تاریخ است.

تاریخچه موزه مردم شناسی مشهد

این موزه توسط مهدی قلی بیک جانی از امیران  ترک خراسانی،که شاه عباس صفوی او را جزو سران لشکر خود و سیاسیون دولت صفوی وهمچنین میرآخوررِئیس اصطبل شاهی بوده است؛ در سال 1027 هجری قمری تاسیس شد.

موزه مردم شناسی مشهد در سال 1556 در لیست بناهای تاریخی و آثار ملی کشور به ثبت رسید.اما در سال 1378 با همکاری آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد این حمام زیبا بازسازی شد،و سپس در سال 1385 این حمام با عنوان موزه مردم شناسی مشهد افتتاح شد.

معماری موزه مردم شناسی مشهد

ویژگی مهمی که این موزه را نسبت به موزه های دیگر متمایز و متفاوت می کند،معماری خیره کننده و زیبای این موزه است که معماران و سازندگان برای ساخت موزه با استفاده از آهک،کاشی،ساروج،سنگ،شیشه،فلزو… این موزه پر شکوه را بنا کردند.

بخش های مختلف موزه مردم شناسی مشهد

موزه مردم شناسی مشهد شامل شش بخش است که شامل:

• سربینه
• خزینه
• هشتی یا میاندر
• گرمخانه و نظافت خانه
• تون
• چاله حوض

که درمتن زیر به شما توضیح خواهیم داد …

سربینه

شما وقتی وارد موزه مردم شناسی مشهد شوید،اولین بخشی که مشاهده می کنید سربینه است.سربینه یا همان رختکن دارای چهارغرفه است، معماران این بخش را با کاشی کاری های فیروزه ای جلوه داده اند و نقاشان نهایت زیبایی را در سقف سربینه با نهایت زیبایی و شکوه به شکل کشیده اند.

28 لایه گچ کاری و ساروج که تنها 13 لایه به تزیینات نقاشی حمام اختصاص دارد تنها برای ساخت سربینه به کار رفته است. نکته ای که توجه شمارا جلب خواهد کرد در این بخش قدیمی ترین نقاشی است که متعلق به زمان صفوی است و جدیدترین نقاشی که در زمان حکومت قاجار است که در سال 1300 کشیده شده است.

سه غرفه مختص عموم قرار داشته که مراجعین به حمام لباس های خود را در آنجا تعویض می نمودند، و اما یک غرفه می ماند که بزرگترین غرفه سربینه به حساب می آید آن را شاه نشین می نامند. شاه نشین مختص بزرگان و اشراف زادگان بود.صاحب حمام هم در این بخش ساکن بود که به دلیل فضای دل نشین و نور عالی این غرفه در آنجا به حساب کتاب حمام می پرداخته.

هشتی یا میاندر

یکی از جذابترین بخش های موزه مردم شناسی مشهد هشتی یا میاندر است، پس از بازدید از سربینه وارد بخش هشتی یا میاندر می شوید. این بخش گرم خانه و سربینه را به هم متصل می کند.

این بخش یکی از زیباترین بخش های حمام مهدی قلی بیگ می باشد،زیرا کاشی کاری های بسیار خاص و منحصر بفرد و رنگ فیروزه ای کف این بخش بسیار فضای آرام بخشی را به ارمغان می آورد. در مرکز این بخش یک حوض زیبا و کوچک  پراز آب سرد قرار دارد  که افراد  پاهای خود را در آنجا تمیز کرده و سپس وارد سربینه می شدند.

گرمخانه

در موزه مردم شناسی‌ مشهد بخش اصلی که به تطهیر و شستشو بدن خود می پرداختند گرمخانه بود. در این بخش ستون های گنبدی شکل یکی از چند نمونه شاهکار های معماری حمام مهدی قلی بیک است.

گرمخانه هم مانند سربینه دارای غرفه می باشد،چهار غرفه دراین بخش وجود دارد که سه غرفه برای استفاده عموم و یک غرفه برای  بهره بردن اشراف زادگان و سران با نام خلوت گاه وجود دارد. حمام شاه قسمتی هم برای نظافت دارد که افراد موهای زائد خود را در این بخش اصلاح می نمودند؛و افرادی که از بیماری رنج می بردند هم باید از این بخش استفاده می کردند نام این بخش نظافت خانه است.

خزینه

این بخش موزه مردم شناسی مشهد گرم ترین بخش موزه م باشد.در غرب گرمخانه خزینه وجود دارد، خزینه مکانی است که آب در آنجا گرم می شود. آب گرم پاکیزه را در تیان(دیگ های مسی) میریختند و کاملا گرم می نمودند. افراد بعد از استحمام خود در گرمخانه، به خزینه می روند و خود را با آب گرم موجود در خزینه خود را تمیز کرده و آرامش دل نشینی را تجربه می کنند.

تون

این بخش از موزه مردم شناسی‌ مشهد را با نام های دیگری هم می شناسند،مثل آتشخانه و گلخن. گرم ترین و آرامش بخش ترین بخش حمام مهدی قلی بیک دقیقا همین بخش است، زیرا تعدادی کوره در تون وجود دارد که گرمای مورد نیاز کل حمام را فراهم میکنند.

فردی هم که وظیفه داشت سوخت این کوره هارا مدیریت کند و در کوره ها بریزد تون تاب نام داشت.

سوخت این کوره ها:چوب، فضولات حیوانی و خاروخاشاک می باشد. دود و گرمایی که از کوره ها تولید میشود توسط مسیر ها و کانال هایی که به کل حمام راه داشت، دیوار ها و کف حمام شاه را کاملا گرم می کند.

چاله حوض

معماران خوش سلیقه دوران صفویه بخشی هم به نام چاله حوض که آخرین بخش حمام شاه به حساب می آید را بسیار با سلیقه و زیبا طراحی کردند. این بخش موزه مردم شناسی مشهد مختص استحمام نیست بلکه فقط برای سرگرمی و آب تنی عموم و مردم که پس از استحمام خود در بخش های دیگر حمام مهدی قلی بیک می توانستند،به چاله حوض بروند و خاطرات خوبی را برای خود به ارمغان بیاورند.

 آدرس موزه مردم شناسی مشهد

جهت رفتن به موزه مردم شناسی‌ مشهد نیاز است شما به خیابان اندرزگو، اندرزگو 13، انتهای بازار بزرگ فرش مسیر خود را طی کنید.

ساعت بازدید این موزه شنبه تا چهارشنبه 8الی12:30پنجشنبه ها8الی11:30جمعه ها و ایام تعطیل8الی 12

مدت زمان پیشنهادی ما برای بازدید از موزه 1الی 2 ساعت است و هزینه ورودی دارد.

شماره تماس موزه مردم شناسی مشهد:05132241013

هتل های نزدیک موزه مردم شناسی مشهد

• هتل بشری مشهد
• هتل ادریس مشهد
• هتل ایران مشهد
• هتل جنت مشهد
• هتل شارستان مشهد
• هتل قدس مشهد
• هتل اترک مشهد
• هتل نور مشهد
• هتل رز درویشی مشهد

جاهای دیدنی نزدیک موزه مردم شناسی مشهد

اگر قصد بازدید از بازار و مکان های دیدنی اطراف موزه مردم شناسی‌ مشهد را دارید پیشنهاد های ما برای شما موارد زیر است:

• حرم مطهر رضوی
• بازار 17 شهریور
• آرامگاه نادر شاه افشار
• باغ ملی
• بازار رضا
• مسجد شاه
• بافت تاریخی کوچه سرشور
• خانه ملک
• موزه آستان قدس رضوی

اگر به آثار تاریخی و معماری های خیره کننده قدیمی علاقه مندید، پیشنهاد نویسنده به شما، مطالعه مقاله خانه های تاریخی مشهد می باشد.